Rất vui được gặp lại quý vị và các bạn trong video mới nhất của Tapchihifi TV. Xử lý âm học cho phòng nghe có thể thực hiện đơn giản như treo thảm trên tường hoặc trải ra sàn nhà, nhưng cũng có thể phức tạp đến mức cần phải lắp đặt các thiết bị âm học chuyên dụng. Chỉ bằng việc thêm vào hoặc bớt đi một số thứ như thảm, đồ trang trí hay rèm cửa, sự thay đổi về chất lượng âm thanh cũng sẽ hiện ra rõ rệt. Đây là một cách tương đối kinh tế, đơn giản và thường đem đến hiệu quả thẩm mỹ tốt hơn so với các dụng cụ xử lý âm học chuyên dụng. Dưới đây, chúng ta sẽ nói về hai vấn đề âm học thường gặp ở một phòng nghe cũng như cách xử lý chúng.
Các bề mặt song song trong phòng không được xử lý
Có lẽ vấn đề thường gặp và có tác động xấu nhất ở một phòng nghe chính là các bề mặt phẳng song song không được xử lý. Nếu hai bề mặt có khả năng dội âm được đặt đối diện nhau, hiện tượng âm vang rung sẽ xuất hiện. Âm vang rung thực chất là âm thanh còn lưu lại sau khi âm thanh trực tiếp đã ngừng hẳn. Giả sử người nghe đứng trong một căn nhà trống trơn, không được trải thảm, khi vỗ tay chắc chắn sẽ nghe thấy âm vang rung. Với đặc điểm âm thanh như rung lên trong không trung, kéo dài rồi từ từ ngừng hẳn, âm vang rung là hiện tượng lặp lại có chu kỳ do âm dội lại nhanh, không kiểm soát được giữa hai bề mặt song song. Hãy thử tưởng tượng có hai tấm gương quay vào nhau, âm phản hồi dội đi dội lại giữa hai bề mặt sẽ giống như hình ảnh lặp lại vô tận trong gương với kích thước ngày càng nhỏ dần. Âm vang rung có thể làm mờ các âm thanh tức thời cũng như các rã âm, khiếm âm trung và âm cao bị cứng hơn.
Xử lý âm vang rung thật ra không phức tạp. Chúng ta chỉ cần xác định các bề mặt song song rồi đặt vật tiêu âm/tán âm lên một trong hai bề mặt là được. Công cụ tiêu/tán âm sẽ phá vỡ hiện tượng dội âm giữa hai bề mặt. Vật này có thể là thảm trải sàn nhà nếu như phản hồi xuất hiện giữa trần nhà và sản nhà cứng hay thảm treo tường, rèm treo cửa sổ, hoặc thiết bị tiêu âm gắn lên tường. Sở dĩ việc giải quyết hiện tượng này không phức tạp chỉ cần xử lý một bề mặt là đủ. Dù sử dụng giải pháp thì giải quyết triệt để âm vang rung vẫn là điều tối quan trọng.
Các vật gây dội âm được đặt gần loa
Các vật gây dội âm đặt gần loa có thể là kệ thiết bị, cửa sổ đằng sau loa, loa subwoofer hay đồ nội thất giữa hai loa, thậm chí cả power-amp đặt trên sàn nhà. Chúng có thể khiến âm hình khó tập trung và mất đi chiều sâu. Giải pháp tốt nhất là di dời các đồ vật ấy đi. Chỉ bằng một cách đơn giản như di chuyển kệ thiết bị từ vị trí giữa loa sang một bên phòng, người nghe đã có thể tạo ra âm hình tập trung và âm trường sâu hơn. Nếu điều này không khả thi do phòng chật hẹp, hãy cố gắng lùi thiết bị về phía sau, càng xa loa càng tốt. Và tất nhiên, cũng vì thế mà chúng ta không nên đặt tivi ở ngay chính giữa, cùng mặt phẳng với driver của 2 loa. Đây cũng là lý do hệ thống nghe nhạc nên được tách rời khỏi hệ thống chiếu phim, vì âm hình sẽ bị kém đi do mặt kính tivi đặt quá gần loa tạo ra hiện tượng phản hồi. Dù vậy, vẫn có một vài mẹo nhỏ để chất lượng được duy trì ở mức tối đa. Các hệ thống sử dụng máy chiếu và màn chiếu thường không gặp phải những vấn đề này.
Nếu không thể di dời các vật liệu gây dội âm, hãy che chúng lại bằng vật liệu tiêu âm. Cửa sổ đằng sau loa nên được che rèm lại trong những lúc nghe nhạc để đảm bảo tái hiện âm trường tốt nhất có thể.
Có một bài kiểm tra rất hay để xác định xem âm hình có bị giảm chất lượng do các vật dội âm đặt ở gần loa hay không, đó là bài test Listening Environment Diagnostic Recording (LEDR) ở trên đĩa CD Chesky JD37 của hãng Chesky Records. Bài test này sử dụng nhạc cụ gõ, được xử lý sao cho tiếng của nó di chuyển theo một vòng cung ở giữa và phía trước hai loa. Một hệ thống và phòng nghe có thể tái tạo âm hình tốt sẽ khiến chuyển động của âm hình trở nên rất mượt và nhất quán theo đúng hướng đã định sẵn. Lỗi âm hình sẽ khiến âm thanh như thể nhảy từ một điểm sang điểm tiếp theo thay vì di chuyển liền mạch. Những lỗi như vậy có thể là do chất lượng của loa kém hoặc do vị trí đặt loa không tốt, nhưng cũng có thể sửa bằng cách di chuyển các vật gây phản hồi xa khỏi loa. Chỉ cần vài phút đầu tư và tìm hiểu, người nghe đã có thể cải thiện được âm hình và âm trường đáng kể cho hệ thống của mình.
Với một chút thay đổi nhỏ trong cách bài trí, các vấn đề về âm học trong phòng nghe sẽ được giải quyết, từ đó tạo nên chất âm hấp dẫn và có độ trung thực cao hơn. Trong những video tiếp theo, chúng ta cũng sẽ nói về một vài vấn đề khác trong phòng nghe cũng như cách xử lý chúng. Hi vọng rằng video ngày hôm nay sẽ phần nào giải đáp được thắc mắc của quý vị và các bạn. Còn giờ, thời lượng của chương trình đã hết. Hẹn gặp lại trong những số tiếp theo của Tapchihifi TV.
Tapchihifi TV
