Trong kỳ này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn về công nghệ tái hiện âm thanh trên headphone tiên tiến nhất ở thời điểm hiện nay: Smyth Virtual Surround.
Có một lý do để khi đo đạc phòng nghe, hệ thống loa và headphone, người ta cần phải sử dụng những chiếc microphone siêu nhỏ được đặt trong ống tai của người nghe. Để hiểu được lý do này, cần phải biết rằng phần tai ngoài đóng vai trò rất quan trọng trong việc xác định vị trí của âm thanh. Các nếp gấp ở vành tai và những đoạn nhô ra sẽ tạo ra một chuỗi phản hồi âm thanh rất phức tạp. Chuỗi phản hồi này sẽ gây ra loạt độ trễ tính bằng phút đối với âm thanh chạm đến màng nhĩ. Khi âm thanh trực tiếp tác động đến màng nhĩ kết hợp với âm thanh bị trễ do phản hồi của tai ngoài tạo ra, hiệu ứng lọc răng lược (comb filtering) sẽ xuất hiện.
Vì hiện tượng âm chồng âm này nên sẽ có những tần số mạnh hơn bình thường trong khi một vài tần số khác lại yếu đi. Nếu theo dõi trên biểu đồ đáp tuyến tần số, ta sẽ thấy rằng hình biểu diễn đáp tuyến tần số không còn là một đường cong nữa mà xuất hiện những rãnh khá nhỏ, hẹp. Các rãnh này sẽ làm thay đổi hướng của âm thanh, lúc này não bộ sẽ phân tích ranh răng lược cũng như các thay đổi của chúng để từ đó đánh dấu vị trí của âm thanh, ngay cả khi trong trường hợp nguồn phát âm thanh đang chuyển động. Đầu và ngực người nghe cũng là nguồn của âm phản hồi và đóng vai trò quan trọng trong cơ chế này. Tác động của đầu và tai làm thay đổi âm thanh thường được gọi là HRTF (head-related transfer function, đây là phản ứng thể hiện cách mà tai cảm nhận được âm thanh từ một điểm trong không gian).
Trong quá trình đo đạc, bộ xử lý âm thanh Smyth Realiser sẽ ghi nhận lại HRTF cụ thể của người nghe (mỗi người có một HRTF khác nhau). Khi chơi lại một bản nhạc, Realiser sẽ sử dụng mạch xử lý tín hiệu digital để áp dụng HRTF của người nghe lên tín hiệu âm thanh, và khi nghe âm thanh được tạo ra từ những tín hiệu này, não bộ sẽ cho rằng đây là âm thanh từ môi trường không gian ba chiều, kết hợp với đặc điểm chất âm, yếu tố không gian thu nhận được từ quá trình đo đạc. Cần lưu ý rằng bộ xử lý Realiser cũng sẽ đo đạc và tái tạo lại khả năng tạo thay đổi của loa và phòng nghe, hay dễ hiểu hơn là cách mà loa và yếu tố âm học trong phòng làm thay đổi tín hiệu test, từ đó ảnh hưởng đến tín hiệu âm nhạc trong quá trình phát lại.
Công nghệ Smyth Virtual Sound đã đem đến những khả năng đáng kinh ngạc. Giờ đây người nghe có thể đo lại các hệ thống âm thanh đẳng cấp thế giới cũng như những phòng nghe được xử lý tốt nhất, sau đó tái hiện lại những trải nghiệm của phòng nghe đó, hệ thống đó trên chính chiếc headphone của mình và ở ngay tại nhà. Các chuyên gia âm thanh sử dụng bộ xử lý Realiser với mục đích tái hiện lại môi trường giám sát âm thanh tối ưu tại studio của họ hay ở một studio khác.
Realiser A8, và gần đây nhất là Realiser A16 được bán dưới dạng bộ công cụ hoàn chỉnh với thiết bị xử lý, microphone, cảm biến chuyển động ở đầu và điều khiển từ xa. Ngoài ra, người dùng có thể đặt thêm một cặp tai nghe từ phẳng Stax cùng với bộ Realiser ở thị trường Mỹ. Điểm quan trọng là thiết bị này không kén tai nghe. Bất cứ mẫu headphone nào cũng có thể sử dụng cùng được. Realiser sẽ tiến hành đo đạc và tối ưu hóa cho tai nghe, nhưng để đạt hiệu quả tốt nhất, người dùng cần sử dụng những loại headphone chất lượng cao. Ở thời điểm hiện tại, bundle Realiser A8 kèm tai nghe sẽ bao gồm một bộ thiết bị Realiser A8, một cặp tai nghe Stax SRS-2170 cùng headphone amp, giá trị lên đến 3700 đô la.
Trước khi công nghệ Smyth Virtual Surround xuất hiện, rất nhiều người tin rằng để headphone có thể tạo được trải nghiệm giống như các hệ thống loa stereo hoặc loa đa kênh trong một phòng nghe cao cấp là điều không thể. Smyth Virtual Surround chính là một trong những công nghệ tuyệt vời nhất với tiềm năng to lớn mà hiện tại khó có công nghệ nào có thể sánh được.
Và giờ đây, âm thanh thực tế ảo của Smyth Virtual Surround sẽ còn ấn tượng hơn nữa, khi mà thế hệ tiếp theo của Realiser A8, Realiser A16 chính thức ra mắt vào năm 2018. Bên cạnh những chiếc headphone amp cao cấp từ các hãng âm thanh nổi tiếng, đây chắc chắn sẽ là thiết bị mà những tín đồ trung thành của headphone không hề muốn bỏ qua chút nào.
(Hết phần 3)
Những công nghệ được sử dụng để nâng cấp trải nghiệm headphone (phần 1)
Những công nghệ được sử dụng để nâng cấp trải nghiệm headphone (phần 2)
Những công nghệ được sử dụng để nâng cấp trải nghiệm headphone (phần 4)
Các bạn có thể tham khảo các sản phẩm khác tại đây
Nuda – Nối tiếp sự ấn tượng của Viva Master Horn
Nguyễn Hào
