Những điều cần biết về bóng đèn điện tử NOS cho ampli đèn
NOS là viết tắt của cụm từ New Old Stock. Đây là cụm từ để chỉ những thiết bị đã được sản xuất từ lâu nhưng chưa được đưa vào sử dụng. Nhìn chung, có khá nhiều bóng đèn NOS và bóng đèn đã qua sử dụng, với tuổi đời khoảng 20 năm, mang chất âm hay hơn so với các bóng đèn được sản xuất ngày nay. Nguyên nhân thì có khá nhiều nhưng một trong số đó thường được nhắc đến là các yếu tố về mặt tài chính. Kim loại với độ thuần khiết cao ngày càng đắt đỏ, đồng thời, mức độ chân không bên trong bóng đèn ngày càng giảm vì chi phí để tạo ra được môi trường chân không cực kỳ tốn kém và cần rất nhiều thời gian. Do đó, không hiếm trường hợp người sử dụng tin rằng bóng đèn chân không ngày nay càng ngày càng kém tin cậy.
Không chỉ vậy, một số loại hóa chất dùng trong quá trình xử lý bóng đèn cũng đã bị cấm vì tính độc hại của nó. Chính vì những lý do đó mà những bóng đèn giống như cách đây 20, 30 năm không còn được sản xuất nữa, khiến cho nhu cầu sử dụng các bóng đèn ấy ngày càng tăng cao và đẩy giá bóng đèn lên đến mức khó tin.
Vậy tại sao người dùng lại muốn sử dụng bóng đèn NOS?
Thứ nhất, bóng đèn cũ được làm với chất lượng tốt đến mức chúng có độ bền cao hơn hẳn so với các bóng đèn được sản xuất ngày nay. Bóng đèn preamp có thể tồn tại lên đến 30 năm, tương đương với 20 nghìn giờ sử dụng. Con số ấy cũng tương đương với tuổi thọ của ampli đèn luôn.
Thứ hai, phần lớn bóng đèn điện tử đời cũ sở hữu chất âm hay hơn so với thế hệ mới. Chất lượng sản xuất đóng vai trò rất lớn đến chất âm, đặc biệt là đối với bóng đèn preamp. Để hiểu rõ điều này, người dùng nên trải nghiệm và so sánh thử hai loại bóng đèn để thấy được sự khác biệt của chúng. Với mức âm lượng càng cao, sự khác biệt càng ít nổi bật. Vì thế, các ampli với độ lợi cao, ampli kết hợp đèn với bán dẫn và ampli dùng đèn diode rất khó nhận ra điều này.
Và cuối cùng, chúng là bóng đèn loại cũ, vậy nên không còn được sản xuất. Và với quy luật cung cầu hiện nay, càng hiếm thì càng đắt. Vì thế khi có cơ hội để sở hữu những bóng đèn với chất âm hay, chắc chắn nhiều người sẽ không muốn bỏ qua chút nào.
Có một điều rất thú vị, đó là cùng một loại bóng đèn nhưng những nhà sản xuất khác nhau sẽ tạo ra những bóng đèn có chất âm khác nhau. Bên cạnh đó, rất nhiều bóng đèn đã đổi lại nhãn hiệu, vì thế nhiều khả năng bóng đèn đó sẽ không sở hữu chất âm đặc trưng của nhà sản xuất giống như người dùng tưởng tượng. Cách tốt nhất để biết bóng đèn này do ai sản xuất, sản xuất ở quốc gia nào là học cách nhận diện cấu trúc bên trong bóng đèn và học cách đọc mã in trên bóng đèn. Chẳng hạn, bóng Tungsram 12AX7 vốn là bóng do Hungary sản xuất, thế nhưng có những bóng vẫn đề là Tungsram 12AX7 lại do Mullard sản xuất ở Blackburn, Anh. Để phân biệt, người dùng nên học cách đọc mã ngày, nhìn vào cấu trúc bên trong bóng đèn và nghe thử âm của bóng.
Và quan trọng hơn, không phải bóng đèn cũ nào cũng đắt so với bóng mới được sản xuất hiện nay. Người sử dụng có thể tìm mua các bóng đã qua sử dụng nhẹ với mức giá thấp hơn so với bóng đèn mới, thế nhưng chất âm chắc chắn sẽ hay hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, khác biệt giữa bóng đã qua sử dụng nhẹ và bóng NOS cũng không quá lớn. Thậm chí bóng đã sử dụng có khi còn tốt hơn vì đã được trải qua quá trình chạy rà. Những bóng như Sylvania 12AX7WA lúc nào cũng có giá ngang bằng, hoặc chỉ cao hơn chút so với bóng mới vì những bóng này có rất nhiều.
Tuổi thọ của bóng đèn là yếu tố mà người dùng cần quan tâm đến. Thông thường, con số này tương đương với số giờ mà bóng đèn hoạt động. Ngày nay, bóng đèn thông thường có tuổi thọ khoảng 5 nghìn – 10 nghìn giờ. Tất nhiên, 10 nghìn giờ chỉ là ước lượng, nhưng không hề thiếu tính thực tế chút nào. Giả dụ một năm chúng ta dùng bóng đèn khoảng 300 giờ, bóng đèn sẽ có tuổi thọ khoảng 33.3 năm. Ngay cả khi bóng bị lỗi và chỉ được một nửa số thời gian đó thì con số vẫn là hơn 15 năm, cực kỳ ấn tượng. Và còn một điều khác cũng quan trọng không kém, đó là không như tụ điện không dùng cũng bị hỏng, các bóng NOS vẫn có thể hoạt động tốt hay gần tốt như bóng mới. Do đó, chúng ta có thể tìm thấy những bóng đèn từ thập niên 60 – 70 vẫn hoạt động rất tốt, chất âm ngọt ngào nhưng chưa hề có dấu hiệu gì của hỏng hóc cả.
Và một điều cũng quan trọng không kém, đó là tuổi thọ của bóng preamp sẽ cao hơn so với tuổi thọ của bóng công suất, không phải bởi vì bóng preamp sẽ được làm tốt hơn mà là vì khối lượng công việc của bóng preamp thường không nhiều bằng. Do đó, chúng ta thường thấy các bóng công suất NOS như EL34 / KT66 / KT77 / KT88 có giá rất đắt bởi số lượng của chúng sẽ hiếm hơn hẳn. Trong khi đó, với bóng preamp, trong nhiều trường hợp, người dùng thậm chí còn thay chúng trước cả khi chúng bị hỏng để trải nghiệm những chất âm mới mẻ trên chiếc ampli quen thuộc.
Tapchihifi TV
