Chất lượng âm thanh của hệ thống đĩa than bị ảnh hưởng khá nhiều bởi cách mà người sử dụng chăm sóc, vệ sinh cho đĩa than. Rất nhiều tạp âm trong quá trình chơi như các tiếng tạch, bụp là hậu quả của việc chăm sóc đĩa than không đúng cách. Thế nhưng cũng có những đĩa than được sản xuất từ cách đây hơn 40 năm, chơi rất nhiều lần nhưng vẫn ở trong tình trạng sử dụng rất tốt. Do đó, hãy xây dựng cho mình một vài thói quen đơn giản khi sử dụng đĩa than và chắc chắn người nghe sẽ phát huy được hết chất âm của nó. Đĩa DVD hướng dẫn chăm sóc đĩa than của Michael Fremer là một cẩm nang tốt mà bất cứ ai quan tâm đến vấn đề này nên tìm hiểu.
Yêu cầu quan trọng nhất khi chăm sóc cho đĩa than là không chạm vào mặt đĩa, kể cả rìa ngoài. Thay vào đó, người dùng nên lấy cả đĩa và vỏ giấy lót ra cùng lúc ra khỏi vỏ bìa cứng, sau đó rê tay lên vỏ giấy lót cho đến khi ngón tay có thể chạm vào phần nhãn đĩa mà không chạm vào bề mặt đĩa sẽ chơi. Dùng lòng bàn tay và ngón cái để cố định, sau đó dốc đĩa ra vỏ giấy lót giấy và nhanh chóng giữ đĩa bằng cả hai lòng bàn tay khi vỏ giấy đã được tháo hoàn toàn. Rất nhiều người lấy đĩa ra bằng cách nắm vào phần rãnh vào của đĩa. Việc này sẽ khiến dầu trên tay dây ra rãnh ngoài cùng. Khi sử dụng, đầu kim sẽ bôi dầu này ra khắp bề mặt còn lại của đĩa, khiến bụi cùng các mảnh vụn li ti bị giữ lại trên đĩa cũng như đầu kim.
Trước khi chơi đĩa than, người dùng nên phủi bụi khỏi đĩa bằng một khăn lau vi sợi. Sau khi đã đặt đĩa lên mâm đĩa than, người dùng có thể quét qua bề mặt bằng chổi sợi carbon để loại bỏ những bụi li ti. Giữ chổi đĩa than nhẹ nhàng, đặt lên bề mặt đĩa và giữ nguyên trong khi đĩa đang quay. Cứ như vậy vài vòng thì dừng lại.
Lý tưởng nhất là làm sạch cả đầu kim đĩa than trước khi chơi bất cứ mặt nào. Đầu kim cũng bị dính bụi khi chạy quanh rãnh đĩa, điều đó sẽ làm thay đổi hình dạng của nó và từ đó làm giảm chất lượng âm thanh, khiến rãnh đĩa nhanh bị mòn hơn. Người dùng nên làm sạch đầu kim với và dung dịch làm sạch chuyên dụng. Bất cứ sản phẩm nào đang có mặt trên thị trường cũng sẽ làm tốt nhiệm vụ này. Khi làm sạch đầu kim, nên lau từ đằng sau ra trước, từ phần đuôi của cantilever ra đến đầu kim. Lưu ý rằng có những nhà sản xuất kim đĩa than khuyến cáo không dùng dung dịch để làm sạch, trong khi những nhà sản xuất khác lại khuyến khích dùng dung dịch để loại bỏ bụi khỏi đầu kim một cách hiệu quả.
Trong quá trình sử dụng đĩa than, người dùng thỉnh thoảng cần làm sạch kỹ cho đĩa với chổi chuyên dụng và dung dịch làm sạch, hoặc sử dụng máy vệ sinh đĩa than. Nếu không muốn dùng máy hút chân không vốn quá đắt đỏ tốn kém, chổi quét và dung dịch sẽ là những lựa chọn tốt. Cách thực hiện rất đơn giản, đầu tiên quét bụi bằng chổi, sau đó bôi dung dịch lên, lau đĩa than, sau đó rửa sạch rồi hong khô. Phương pháp tốt hơn tất nhiên vẫn là dùng máy vệ sinh chân không. Sau khi đặt đĩa than lên mâm xoay của máy, người dùng sẽ bôi dung dịch lên đĩa rồi chạy máy. Đầu tiên máy sẽ dùng chổi để làm bong bụi bẩn bám trên rãnh khi quay đĩa, sau đó chuyển sang tay hút chân không để hút hết các bụi bẩn. Bên cạnh đó, việc giữ sạch cho máy cũng rất quan trọng, vì nếu bị bẩn thì khi làm sạch một mặt rồi chuyển sang mặt bên kia, mặt vừa làm sạch sẽ lại tiếp xúc với bụi bẩn. Chú ý rằng không nên dùng tấm lót nỉ cho máy vệ sinh, bởi chúng có thể nhiễm từ khi chà xát và dễ tích bụi bẩn, rất khó để làm sạch.
Nếu dùng máy vệ sinh chân không để làm sạch đĩa, kết quả sẽ rất tuyệt vời. Đĩa thu giờ sẽ chạy yên tĩnh hơn và với âm nền tối hơn. Ngay cả những đĩa mới cũng sẽ chơi tốt hơn nếu được vệ sinh thường xuyên, bởi đĩa mới không chỉ dính bụi từ nhà máy ép mà chúng còn bị phủ một loại hóa chất để có thể dễ tháo ra khỏi khuôn ép hơn.
Biện pháp tiếp theo cũng là biện pháp tốt nhất, đó là dùng máy siêu âm. Các thiết bị này dùng sóng siêu âm thay vì tác động vật lý để làm bong tróc bụi bẩn từ rãnh đĩa. Công nghệ làm sạch bằng siêu âm thường được áp dụng để vệ sinh các thiết bị điện tử, kim cương và đồ dùng y tế, và nó chắc chắn hiệu quả hơn làm sạch bằng chổi quét vì trong rãnh đĩa có những hạt bụi nhỏ li ti, nhỏ đến mức những sợi chổi mịn nhất cũng lớn hơn chúng khá nhiều. Kết quả là chổi không thể quét sạch được những hạt bụi đó. Sóng âm tạo ra từ siêu âm không gặp phải những hạn chế đó, do vậy nó có thể làm sạch bụi bẩn ở bất cứ vị trí nào, với bất cứ kích thước nào trên rãnh đĩa.
Trên thực tế, máy làm sạch bằng siêu âm còn được lắp thêm bồn nước để ngâm một phần đĩa than vào. Trong quá trình chạy máy, đĩa trong bồn sẽ được quay từ từ. Không như hầu hết các máy vệ sử dụng chất tẩy hoặc dung dịch đặc dụng, giải pháp của máy rửa siêu âm chỉ là sử dụng nước cất mà thôi. Một vài máy rửa siêu âm còn có một chai dung dịch nhỏ, cho phép người dùng đổ thêm nước cất để giảm áp lực bề mặt nước, từ đó tăng hiệu quả của việc vệ sinh.
Sau khi đĩa quay trong bồn rửa được ba phút, bồn sẽ tháo nước và máy thổi bắt đầu hoạt động để làm khô đĩa. Toàn bộ quá trình này thực hiện tự động, và mỗi đĩa than chỉ cần 5 phút để làm sạch. Với những máy rửa chân không giá rẻ, người dùng sẽ tự nhấc đĩa ra khỏi bồn rửa rồi để khô. Một vài máy có bồn rửa cỡ lớn, có thể rửa tới 6 đĩa cùng một lúc.
Tapchihifi TV
